Cultuurverschillen in Azië

Buigen, buigen en nog eens buigen – Antoinette
Japan lijkt op het eerste oog niet zo veel te verschillen van westerse landen. Tokyo is een soort New York, maar dan met Japanse tekens. De mensen kleden en gedragen zich westers. Maar toch…Veel kleine andere gewoontes bij elkaar zorgen voor cultuurverschil. Het meest opvallende vind ik de omgangsvormen.

Allereerst het buigen, buigen en nog eens buigen. Ter begroeting buig je naar elkaar. Als afscheid buig je naar elkaar. Om te bedanken buig je ook. Altijd de armen langs je lijf en je bovenlijf buigen. Vuistregel: je kunt nooit genoeg buigen. Bijvoorbeeld de conducteur in de trein buigt als hij de coupé binnenkomt en draait zich aan het einde van de coupé nog eens om, om met een buiging afscheid te nemen.  Als je een restaurant binnenloopt word je met buigingen begroet en buig je zelf ook maar weer eens terug. Er staat iemand in uniform bij een uitrit om je te behoeden voor een botsing en diegene buigt om zich te verontschuldigen voor het ongemak dat hij of zij veroorzaakt.  Elkaar aanraken is minder gebruikelijk, het buigen past in Japan beter dan een hand geven, om maar niet te denken aan elkaar drie keer te zoenen.

Beleefdheid en elkaar niet in de weg zitten is echt ingebakken bij de Japanners. Wanneer je iets overhandigt of zelf iets overhandigd krijgt wordt het met twee handen aangeboden en je neemt het met twee handen aan. Bekijk het aangebodene vervolgens aandachtig. Bedank en buig! In het openbaar vervoer telefoneer je niet. Je zet je telefoon uit. Er heerst stilte. Men praat ook niet luid met elkaar, maar zachtjes of niet. Eten of drinken op straat, terwijl je loopt, is ook heel ongebruikelijk. Bijkomend voordeel is dat er ook geen lege flesjes en verpakkingen rondzwerven. En een allerlaatste tip: je neus snuiten in het openbaar is heel ongepast in Japan. Dus hopelijk word je er niet verkouden!

Bang voor blanken - Nathalie de Leeuw
Een gezellig praatje maken met de lokale bevolking is voor mij de ultieme manier om een land echt te leren kennen.  Tijdens mijn reis door Laos bezoek ik onder andere het wat onbekendere noorden. Vanuit Thailand steek ik de grens over naar Laos. De Mekong rivier is hier de natuurlijke grens tussen deze 2 landen. Vanuit Huay Xia reis ik verder noordwaarts. Je bezoekt dit gebied vanwege de natuur en de kleine minderheden dorpjes. De kleine dorpjes bestaan uit houten huisjes met maar weinig comfort en de mensen lopen er vaak nog in traditionele kleding.

Door mijn blonde haren en blauwe ogen val ik meestal wel op in dit soort kleine dorpjes maar hier in Noord-Laos merk ik dat ik niet zo populair ben als ik gewend ben. Dat kinderen eerst wat verlegen reageren ben ik gewend maar daarna is het meestal één groot feest. Hier beginnen de vooral kleine kinderen direct te huilen als ze me zien. Ik snap er werkelijk niets van.  Zo afschrikwekkend zie ik er toch niet uit. Na een paar van dit soort voorvallen begin ik toch wel aan mezelf te twijfelen. Als ik een paar dagen later op pad ben met een gids vraag ik hoe dat toch komt. De gids begint hard te lachen en vertelt me dan precies hoe het zit. Kleine kinderen wordt namelijk verteld dat als ze niet luisteren, een blanke hen komt halen en ze mee neemt. Het doet me een beetje denken aan ons Sinterklaas verhaal.

Bovenal Koreaan – Joke
Je zou het niet verwachten als je het onheilspellende nieuws over Noord-Korea volgt. Daaruit zou je kunnen opmaken dat de Noord- en Zuid-Koreanen in werkelijk álle opzichten lijnrecht tegenover elkaar staan. Maar als je beide landen bezoekt kom je erachter dat dit beeld niet helemaal klopt.

Vraag een Noord-Koreaan wie de vijand is, en het antwoord is Amerika. Niet Zuid-Korea. De gewone Zuid-Koreaan maakt zich wel zorgen over de dreigementen en oorlogsretoriek uit het Noorden. Maar ook over die van Trump.

En wat al snel opvalt als je door Noord-Korea reist met je gids: de uitgesproken trots op hun land en op hun Koreaan-zijn, en de wens dat de Korea’s ooit weer herenigd zullen worden tot één land. In Pyongyang staat zelfs een enorm monument ter ere van dit ideaal, het Reunification Monument.

Ik heb in beide landen de grenspost bij Panmunjom bezocht. Het verschil is opmerkelijk! Aan de noordkant gaat het er relatief ontspannen aan toe. Je mag gerust foto’s maken van de blauwe barakken, de militairen en het Zuid-Koreaanse gebouw aan de overkant. Vanaf Zuid-Koreaanse zijde word je met een verrekijker gevolgd….

Maar dan de excursie naar Panmunjom vanuit Seoul in Zuid-Korea…. eerst passeer je een hele serie checkpoints met zwaarbewapende en vrij intimiderende, uitsluitend Amerikaanse, militairen. Je paspoort wordt meermalen gecontroleerd. Zo wordt heel bewust spanning opgebouwd. Ze laten er geen misverstand over bestaan: het is hier gevaarlijk!! Je mag maar heel beperkt foto’s maken. Vanaf Noord-Koreaanse zijde word je met een verrekijker gevolgd…. en je mag NIET zwaaien naar de overkant!

In veel opzichten doet de situatie denken aan Duitsland vóór de val van de muur. Cultureel zijn beide landen, hoewel economisch en politiek gescheiden, nog altijd één. De taal en gewoonten zijn  hetzelfde, net als het nationale gerecht: Kimchi (die in Noord-Korea is éxtra gepeperd) én de nationale vechtsport: Taekwondo. Hoewel een Olympische 'zomersport', is al afgesproken dat Noord- en Zuid-Koreaanse teams een gezamenlijke Taekwondo-demonstratie geven tijdens de Winterspelen in Zuid-Korea in Februari 2018!

Hoofd, voeten, eetstokjes en wachtrijen – Manuela
Indien je reist door Zuidoost Azie, zal het je opvallen dat er een aantal verschillen zijn tussen de Westerse en Oosterse cultuur en gewoontes. Waar wij bijvoorbeeld makkelijk een kind een aai over de bol geven, is het aanraken van iemands hoofd in Azie vaak een belediging; het hoofd is heilig want hier huist de ziel. Daarentegen worden de onderkant van onze voeten als onrein gezien. Als wij in het Westen ergens relaxed gaan zitten, zullen we er niet snel rekening mee houden waar onze voeten naar toe wijzen. In het Oosten is het echter zeer ongepast om iemand de onderkant van je voeten te tonen en dien je hier zeer attent op te zijn.

Ook bij het eten met stokjes dien je met bepaalde regels rekening te houden. Heb je net de techniek onder de knie, dien je ook nog in de gaten te houden dat je met de eetstokjes niet mag: wijzen, in je eten prikken, gebaren, aflikken en voedsel aanbieden. Al helemaal uit den boze is het rechtop in de rijst zetten van de stokjes, dit wordt alleen bij begrafenissen gedaan en is het symbool van de dood. Nooit een goed idee tijdens een gezellige avond….

In Zuidoost Azie zijn wachtrijen heel bijzonder, je ziet ze bijna nooit. Helaas niet omdat men nergens hoeft te wachten, maar meer omdat men het voordringen tot een kunst heeft verheven. Houd hier rekening mee en probeer je er niet aan te ergeren, maar ga mee met de flow en maak je de kunst van het voordringen eigen. Je weet maar nooit wanneer je dit na terugkomst weer kunt gebruiken!